Mag u als werkgever uw medewerkers verplichten om zich te laten vaccineren? En welke gevolgen heeft het niet vaccineren voor de arbeidsrelatie? Hieronder zullen wij ingaan op deze vragen.
“Dit is het begin van het einde van de crisis”, sprak minister van Volksgezondheid Hugo de Jonge op woensdagochtend 6 januari. De eerste vaccinatie tegen het corona virus in Nederland is inmiddels een feit. De vaccinatiebereidheid in Nederland zou ook zijn toegenomen tot 75%. Maar hoe zit het als een of meerdere van uw werknemers behoort tot de 25% van de Nederlanders die zich mogelijk niet wil laten vaccineren? Hieronder gaan we daar nader op in.
Ook andere arbeidsrechtelijke vragen met betrekking tot het coronavaccin, zoals over uw arbobeleid, de medezeggenschap en de privacy van uw werknemers zullen op een later moment in deze blogreeks ‘het coronavaccin’ aan de orde komen.
Er bestaat geen algemene vaccinatieplicht. Het verplicht vaccineren is in strijd met het grondrecht op onaantastbaarheid van het lichaam. Op basis van dat recht beslist iedereen zelf wat er met zijn of haar lichaam gebeurt. Om gerechtvaardigd een inbreuk op dat grondrecht te mogen maken, is een wettelijke grondslag vereist. Die wettelijke grondslag ontbreekt. Verplicht vaccineren? Nee dus.
Kan het weigeren van een coronavaccin wel (arbeidsrechtelijke) gevolgen hebben? Hierover is nog veel onduidelijkheid, niet in de laatste plaats omdat het vooralsnog niet duidelijk is in hoeverre een coronavaccin slechts de gevaccineerde of ook zijn/haar omgeving voldoende beschermt. Wij menen dat dit wél een belangrijke factor is. Indien vast staat dat het coronavaccin ook de omgeving van de gevaccineerde beschermt, dan is het namelijk denkbaar dat in sommige sectoren een werknemer zonder vaccinatie bepaalde werkzaamheden niet veilig kan verrichten. Dat kan met name het geval zijn wanneer wordt gewerkt in de directe zorg, waar veel met kwetsbaren en ouderen wordt gewerkt. In die situaties zal een belangenafweging gemaakt moeten worden. Wij menen dat in sommige sectoren het belang van het beschermen van de kwetsbare groep waarmee wordt gewerkt voor kan gaan op het belang van de individuele werknemer. In dat geval mag de werkgever, als minder vergaande alternatieven redelijkerwijs niet voorhanden zijn, vaccinatie van zijn werknemers verlangen maar nog steeds niet verplichten. Hierover dient u uw werknemers bovendien vooraf gemotiveerd te informeren.
Uitsluitend in bijzondere situaties kunnen arbeidsrechtelijke gevolgen worden verbonden aan het niet laten vaccineren. Daarvan zal niet snel sprake zijn. U dient eerst te onderzoeken welke alternatieve beschermingsmaatregelen genomen kunnen worden. Zijn die beschermingsmaatregelen niet toereikend, dan pas kan er sprake zijn van arbeidsrechtelijke maatregelen. Die maatregelen zullen van geval tot geval verschillen. U kunt daarbij ten eerste denken aan een (tijdelijke) aanpassing van de werkzaamheden of de werkplek of (tijdelijke) herplaatsing in een andere passende functie.
Als aanpassing of herplaatsing niet tot de mogelijkheden behoort, kunt u de werknemer de toegang tot zijn werkzaamheden ontzeggen. Het loon zal in beginsel wél verschuldigd blijven. Dit kan anders zijn wanneer uw werknemer ook het verrichten van de aangepaste werkzaamheden of andere passende functie weigert. Dan is sprake van werkweigering en zullen verdergaande maatregelen, zoals loonstopzetting, gerechtvaardigd zijn.
Kan de werknemer de werkzaamheden niet langer uitvoeren en zijn er geen aanpassingen mogelijk, dan kan er uiteindelijk mogelijk ontbinding van de arbeidsovereenkomst volgen. Vooralsnog is hierover in het kader van de huidige pandemie geen rechtspraak. Wel kennen we een uitspraak van het Hof Den Bosch uit 2014 waarin een ontslag van een brandwacht die weigerde een bloedtest te ondergaan, stand hield. Naar het oordeel van het hof had de brandwacht, kort samengevat, de bloedtest niet mogen weigeren nu duidelijk is dat deze test bedoeld is om de gezondheid van werknemers te beschermen en om te inventariseren of er kans is op beroepsziekten. Een bloedtest is anders en minder ingrijpend dan een vaccinatie. Ook om andere redenen is deze uitspraak volgens ons niet direct van toepassing op de huidige corona situatie. Het is dan ook wachten op de eerste uitspraak over een ‘vaccinweigeraar’. Als er een uitspraak komt, zullen wij u uiteraard informeren.
Werk aan de winkel! Het coronavaccin vraagt niet alleen actie aan de zijde van de GGD en degene met een vaccinatie uitnodiging. Op grond van de Arbo wet- en regelgeving heeft u een vergaande zorgplicht richting de werknemers. U moet zorgen voor een veilige en gezonde werkomgeving. Uw Arbobeleid moet aldus worden aangepast zodat deze ook van toepassing is op de huidige omstandigheden. Voor de ene werkgever zal dit meeromvattend zijn dan voor de andere werkgever. Het aanbieden van een vaccinatie tegen het coronavirus zal in sommige sectoren een plicht voor de werkgever zijn. Dat is nu voor andere infectieziekten namelijk ook al het geval.
Daarnaast is het aan te bevelen om met uw werknemers in gesprek te blijven over de impact van het coronavirus op de werkvloer. U mag uw werknemers namelijk wél stimuleren om zich te laten vaccineren. Let u dan nog wel op het medezeggenschapsrecht en de privacy van de betrokken werknemers? In de volgende twee delen van dit drieluik gaan we daar verder op in. Houd uw email en/of social media in de gaten en abonneer u op onze nieuwsbrief!
In deze blogreeks gaan wij uitgebreid in op diverse onderwerpen die voor werkgever en werknemer van belang zijn met betrekking tot de vaccinatie tegen het coronavirus:
Hebt u hierover vragen of wilt u even overleggen? Bij ons staat de meter niet standaard aan. Dus neem gerust contact op. Op die manier kan uw probleem snel(ler) worden opgelost, of zelfs worden voorkomen. Dat noemen wij Service van Nu.
© 2024 Advocaten van Nu